Of je nu ouder bent van een tiener, of je bent over tien jaar ouder van een tiener, of je was zelf ooit een tiener, dan kom/kwam je in aanraking met pesten. En als het helemaal niet mee zit, met zelfmoordgedachten.
Ga maar na: in je nabije omgeving heb je er zeker al mee te maken gehad, van dicht of van ver. De cijfers in België liegen er niet om, vooral jongeren hier in dit land zijn erg kwetsbaar. Hoe komt dit nu? En waarom zijn wij Belgen daar zoveel gevoeliger aan dan in onze buurlanden?
Als we alleen maar vergelijken met Nederland bijvoorbeeld, is het duidelijk dat wij Vlamingen enorme binnenvetters zijn. We spreken zelden over onze emoties. Jongeren zien altijd leuke foto’s op Instagram, Snapchat, Facebook maar er wordt amper gepraat over wat er zich écht afspeelt in hun hoofd. Eén op de drie mensen in België van 15 jaar en ouder voelt zich ongelukkig of heeft psychische problemen, zo blijkt uit de meest recente gegevens van de Gezondheidsenquête. Mensen klagen over slaaptekort door zorgen, ze hebben het gevoel voortdurend onder druk te staan en voelen zich mistroostig.
Pesten en zelfmoord wordt meer en meer bespreekbaar en dat is goed. Maar kinderen en jongeren krijgen amper houvast als het gaat om emotionele ondersteuning. Er moet al een serieus steekje los zijn eer je ziet als ouder, leerkracht, begeleider dat er iets misgaat met iemand. Ze zijn zo’n kei in het wegsteken van emoties, mijnheer.
De serie op Netflix 13 reasons why maakt deze onderwerpen nog meer bespreekbaar en ook duidelijker. Zelfmoord is inderdaad een zeer complex gegeven en je kan nooit zeggen dat één iets de aanleiding was. In deze serie somt het hoofdpersonage 13 redenen op waarom ze een eind aan haar leven wil maken. Ze is zo slim om dat niet op Internet te zetten, er geen mp3-bestand van te maken, maar old school cassettes op te nemen en deze te sturen naar de personen die er mee te maken hebben.
Pesten bij jongeren, ach er wordt al zoveel over gepraat, zou je denken. Er wordt al zoveel aan gedaan. Het Pest Actie Plan en wat nog meer. Maar véél gebeurt zo subtiel. Iets wat duidelijk wordt aangetoond in de serie en dat vind ik er zo goed aan. Een lijst die wordt doorgegeven bijvoorbeeld, als grapje: wie heeft het mooiste kontje, wie het lelijkste? Wie heeft de mooiste mond, wie de lelijkste? Oh zo bekend voor mij. In het eerste middelbaar vond ik toevallig zo’n lijst in de klas, toen ik weer eens langer in de klas bleef hangen (zogezegd om op te ruimen, maar eigenlijk om de speeltijd te vermijden). Een opgerolde prop papier, verkreukeld maar nog zeer leesbaar. Wie is het mooiste meisje van de klas? Wie het lelijkste? En dan een lijstje met namen en streepjes er naast, een lijst om op te stemmen blijkbaar. Aan mij was die lijst in elk geval niet doorgegeven, maar ik stond er wel op.
Lelijkste meisje: Tiny (met zo’n 15 streepjes er naast)
En nee, ik toonde dit niet aan de leerkracht. Ik zei het aan niemand. Tot nu.
Had Awel toen al maar bestaan, ik zou er misschien naar toe gebeld hebben.
Denk je aan zelfmoord, ken je iemand die er aan denkt, heb je al zoiets meegemaakt en geraak je er niet aan uit? Praat er over. Met een vriend, met je lief, met iemand die je vertrouwt. Heb je niemand om mee te praten? Bel dan naar Tele-Onthaal of de Zelfmoordlijn. Je kan ook met hen chatten als je liever niet praat. Doen.
Ik was eventjes niet goed van de serie en het is jammer en een gemiste kans dat Netflix enkel verwijst naar hun eigen site enkel voor Amerikaanse hulp. Er werd vanuit Awel gevraagd voor een Vlaamse verwijzing maar dit werd jammer genoeg afgeketst. Vandaar: het mag wel eens extra gezegd worden.
Zijn ze nu niet bang voor copycat-gedrag? Naar aanleiding van die serie is er ook een discussie losgebarsten: heeft dit niet het omgekeerde effect? Vooral voor jongeren die zelf aan zelfmoord denken en zich identificeren met het hoofdpersonage kan het bekijken van de serie een risico inhouden. Op de Zelfmoordlijn-site geven ze wel tips, ik ga ze niet opsommen maar lees ze even hier. Je weet nooit wanneer je het nodig hebt.
Nog een keer: doen.
